sobota, 9 maja 2015

Matka Boża Ostrobramska - Matka Miłosierdzia

 
Matko Miłosierdzia, pod Twoją obronę uciekamy się.
MATER MISERICORDIAE, SUB TUUM PRAESIDIUM CONFUGIMUS.
(Napis umieszczony na Ostrej Bramie)
*****
 
Matko Boska Ostrobramska, nie masz na swym ręku Dzieciątka Jezus, to weź mnie na swoje ręce i przenieś szczęśliwie przez całe życie”. 
(św. Maksymilian Maria Kolbe)
*****
 
O Pani moja, Święta Maryjo!
Twojej łasce, osobliwej straży i miłosierdziu Twojemu dzisiaj i każdego dnia,
i w godzinę śmierci mojej duszę i ciało moje polecam;
wszystkie nadzieje i pociechy moje, wszystkie uciski i dolegliwości,
życie i koniec życia mojego Tobie polecam,
aby przez zasługi Twoje wszystkie uczynki moje były sprawowane i rządzone
według Twojej i Syna Twego woli.
Amen.
(Modlitwa do Matki Boskiej Ostrobramskiej)
*****
 
Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie;
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.

Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!
Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem,
(Gdy od płaczącej matki pod Twoją opiekę
Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę
I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu
Iść za wrócone życie podziękować Bogu),
Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono.
 
(Adam Mickiewicz  "Pan Tadeusz", Inwokacja)
 

Obraz

Oryginalny obraz jest namalowany temperą na ośmiu dębowych deskach 200 x 165 cm.

W późniejszych latach obraz został przemalowany farbą olejną; zmieniono także wizerunek Matki Bożej.
 
Obraz olejny na deskach
 
Zamalowano pukiel włosów wymykający się spod chusty i skrócono palce dłoni).

Twórca obrazu jest nieznany. Namalowano go prawdopodobnie w I poł. XVII wieku na wzór obrazu Martina de Vosa - flamandzkiego artysty.

Obecnie odrzuca się wersję o wschodnim pochodzeniu obrazu.

Głowę Matki Bożej zdobią dwie korony.

Pierwsza pochodzi z końca XVII wieku, w XIX wieku ozdobiona została klejnotami ofiarowanymi jako wota.

Druga korona, z połowy XVIII wieku, podtrzymywana jest przez dwa aniołki i ozdobiona sztucznymi kamieniami.

Charakterystycznym elementem obrazu jest wotum w kształcie dużego półksiężyca umieszczone w 1849 r. w dolnej części obrazu.
 
https://tadeuszczernik.files.wordpress.com/2011/07/ostra-brama.pdf
Procesja z cudownym wizerunkiem Matki Bożej Ostrobramskiej na ul. Zamkowej
podczas koronacji w dniu 2 lipca 1927 roku.
 
2 lipca 1927 r. odbyła się uroczysta koronacja obrazu złotymi koronami. Dokonał jej arcybiskup metropolita warszawski kard. Aleksander Kakowski w obecności prezydenta Ignacego Mościckiego i marszałka Józefa Piłsudskiego.
Obraz przedstawia pochyloną Madonnę bez Dzieciątka. Głowa otoczona jest promienną aureolą, Maryja pochyla ją w lewo. Smukłą szyję zdobi szal.

Twarz jest pociągła, półprzymknięte oczy dodają powagi. Ręce trzyma skrzyżowane na piersiach.
 
Ostra Brama
Po śmierci Kazimierza Jagiellończyka, za panowania jego syna Aleksandra, ze względu na zagrożenie najazdów tatarskich, zbudowano mury obronne, z bramami fortyfikacyjnymi i basztami warownymi.

Wilno pierwotnie miało pięć bram miejskich (później zbudowano jeszcze cztery), w tym Brama Miednicka (od drogi prowadzącej do Miednik).

Brama ta nazywała się też Ostrą, od nazwy części południowego przedmieścia, które nazywało się Ostry Koniec. 

Pierwsza wzmianka o niej pojawia się w wykazie pięciu bram miast z dnia 6 września 1503 roku. Ta brama była najsłabszym punktem murów obronnych Wilna, bo właśnie od strony wschodniej zawsze przybywali wrogowie. Z dziewięciu bram do dzisiaj pozostała tylko Ostra Brama, reszta została zniszczona w XIX wieku.

Na początku XVII w. przez tą bramę wjeżdżało się do Wilna ulicą Wielką, przed nią magistrat witał najważniejszych gości, wojewodów, biskupów.  

Wieszanie obrazów z wizerunkiem świętych na bramach miejskich było w tamtych latach zwyczajem znanym nie tylko w Polsce, ale w całym chrześcijańskim świecie.

Mieszkańcy wierzyli, że wizerunek Matki Bożej, umieszczony nad jedną z miejskich bram, stanowi najlepszą ochronę od nieszczęść. 

W pierwszej połowie XVII w. zawieszono na bramie Miednickiej od strony miasta obraz Madonny, natomiast od strony zewnętrznej obraz Salwatora Zbawiciela.

W 1626 karmelici bosi rozpoczęli budowę klasztoru i kościoła pw. św. Teresy. Krótko potem został im powierzony w opiekę obraz Najświętszej Maryi Panny, który wisiał wówczas w niewielkim wgłębieniu wewnętrznej strony murów, przez co był narażony na szybkie niszczenie. Karmelici wystąpili do magistratu z prośbą o wybudowanie kaplicy na bramie, do której został przeniesiony obraz Najświętszej Maryi Panny.

Wnętrze Kaplicy Ostrobramskiej w Wilnie.
Obraz wykonany z nadesłanego stalorytu i opublikowany w Tygodniku Ilustrowanym z 1864r.
 
12 kwietnia 1671 roku miało miejsce uroczyste wniesienie obrazu do kaplicy. Przewodniczył temu wydarzeniu biskup wileński Aleksander Sapieha, brali w tym udział profesorowie i studenci Akademii Wileńskiej, władze rządowe, magistratu, głównego Trybunału Wielkiego

Księstwa Litewskiego, hetman, kanclerz, marszałek i inni wierni. Obraz został ozdobiony przez złotników wileńskich w kosztowną szatę.

W 1715 roku pożar Wilna zniszczył drewnianą kaplicę. Obraz Ostrobramskiej Pani wyniósł z pożaru młody zakonnik. Było to cudowne zdarzenie, gdyż zwykle obraz niosło czterech mężczyzn.  Kaplica została wkrótce odbudowana ale już jako murowana.

Papież Klemens X w 1773 roku przyczynił się do powstania kościoła pod otwartym niebem przed kaplicą ostrobramską, zaczęły odbywać się tu dziękczynne nabożeństwa do Matki Miłosierdzia, tzw. Opieki, które przetrwały do dzisiejszych czasów.

W latach 1799-1805 burzono mury obronne wraz z bramami wileńskimi, jednak dzięki obrazowi Najświętszej Maryi Panny Ostrą Bramę pozostawiono.

Podczas rozbiorów Polski karmelici zostali wyrzuceni z Wilna, klasztor został przekazany duchowieństwu prawosławnemu, natomiast kościół św. Teresy wraz z kaplicą Ostrobramską przekazano księżom parafialnym.



http://culture.pl/pl/dzielo/jolanta-b-kucharska-przedwojenne-wilno-najpiekniejsze-fotografie
Matka Boska Ostrobramska, fotografia z lat 30. XX wieku, autor nieznany, fot. wydawnictwo RM
 
Podczas II wojny światowej decyzją arcybiskupa metropolity wileńskiego Romualda Jałbrzykowskiego Ikona Matki Bożej Miłosierdzia pozostała wśród wiernych czcicieli w Ostrej Bramie. Po zakończeniu wojny, kiedy Wilno należało do ZSSR i kościoły na Litwie w większości zostały pozamykane, kaplica w Ostrej Bramie pozostała otwarta.
 
Ostra Brama od strony południowej na pocztówce z lat 1930-ch.
W niszy umieszczono Orła w koronie (widać na zdjęciu).
 
Ostra Brama wiąże się również w istotny sposób z kultem Miłosierdzia Bożego. Obraz Miłosierdzia Bożego został namalowany w Wilnie i wystawiony publicznie właśnie w Ostrej Bramie (26-28 kwietnia 1935 r.). Tu też św. Faustyna miała wizję triumfu obrazu Miłosierdzia Bożego.

Bardzo silne są też związki św. Jana Pawła II z Ostrą Bramą:
"W momencie mojego wyboru na Stolicę Piotrową pomyślałem o Matce Najświętszej z Ostrej Bramy" (6 września 1993 r.);
"Niedługo po tym, jak niezbadanym wyrokiem Bożym zostałem wybrany na Stolicę Piotrową, udałem się do litewskiej kaplicy Matki Miłosierdzia w podziemiach Bazyliki Watykańskiej. I tam, u stóp Najświętszej Dziewicy, modliłem się za was wszystkich" (8 września 1993 r.).

 
Linki 
 
W 1988 r. rozpoczęto budowę Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej w Skarżysku-Kamiennej.
W dniu 22 października 1989 r. ks. kard. Henryk Gulbinowicz dokonał poświęcenia kaplicy i intronizacji wizerunku Matki Bożej. Koronacja obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej odbyła się 2 lipca 2005 r. Sanktuarium powstało z tęsknoty serc ludzi pochodzących z Kresów.
Matka Boska Ostrobramska jest patronką Skarżyska-Kamiennej
 
 
 
 
 
 
Wspomnienie
 
16 listopada -  Najświętsza Maryja Panna Ostrobramska Matka Miłosierdzia